الهه قدرت
صف مدعیان عنوان «قویترین کشنده» کشور آنقدر لبریز از کشندههای فوق سنگین و پرقدرت بوده که کنار زدن هر کدام از آنها در کنار توان زیاد، شهامت و جسارت فوقالعاده ای نیز میطلبد. تیتان بیش از این درنگ را جایز ندانسته و با یکی از پر طرفدارترین کشندههایش وارد میدان نبرد شده و در این راه هیچ هراسی از رقبای قدر و پر آوازه اش نیز ندارد. به نیمه پایانی انتخاب قویترین کشنده کشور با حضور اعضای باشگاه ۲۰ Mega Trucks میرسیم. در این آوردگاه به تیتان Z ۴۰۵۳ خواهیم پرداخت که عده زیادی از کارشناسان و دوستداران کامیون، آن را قویترین کشنده حاضر در کشور میدانند.
طراحی
کابین با عرض ۲۳۰۰ میلیمتر هر چند از کابین بوژی کش مرسدس بنز ۳۸۵۰AS کوچکتر بوده اما استایل کلی طراحی Z ۴۰۵۳ موجب شده که ابهت این بوژی کش بیشتر نمود داشته باشد. این تفاوت عرض کابین را علاقهمندان میتوانند در گلگیرهای برجسته این بوژی کش مشاهده کنند. نمونهای از این کابین در کشندههای جفت سوپر ۲۶۳۵ نیز مورد استفاده قرار گرفته است. طول بیشتر شاسی به نسبت بوژی کش مرسدس بنز ۳۸۵۰AS و ارتفاع نصب کابین از عمده علتهای ابهت ظاهری این بوژی کش با وجود برخورداری از کابین کوچکتر است.
این کابین در دوران طراحیهای دیوانه وار مرسدس بنز به تولید رسیده و این بر ارزش کلاسیک کامیون میافزاید. زمانی که در بخش خودروهای سواری شاهد ظهور R۱۲۹ و همچنین فیس لیفت W۱۲۶ بودیم تا جایی که آن طراحیهای ماندگار «برونو ساکو» موجب خرده گرفتن بسیاری از کارشناسان و علاقهمندان به سبک طراحی «گوردن واگنر» شد. هر چند در ادامه، این «واگنر» بود که درک آینده نگرانه اش را از طراحی یک مرسدس بنز اصیل و البته همخوان با نیاز رو به تغییر بازار، در عمل با ارائه مدلهایی چون W۲۱۸ و W۲۲۲ به نمایش گذاشت. داستانی که در بخش خودروهای تجاری مرسدس بنز نیز به همین شکل رقم خورد.
با وجود تغییر عمده در طراحی محصولات تجاری مرسدس بنز و علاقه شدید دوستدارانش به نسلهای قبل، باز هم امروزه این Actros MP۴ است که سرآمد طراحی در دنیای کامیون محسوب میشود. در این میان آقای Hubertus Troska بیشترین تأثیرگذاری را در جریان این تغییر و تحولات داشت. کابین در زمان خود یکی از شیکترین کابینهای کامیونی دنیا به شمار میرود، با نگاهی به کابین مکعبی شکل اسکانیا، مان و ولوو بیشتر خطوط زیبا و منحنیهای کناری کابین به چشم میآید. بوژی کش تیتان Z ۴۰۵۳ ویژگیهای منحصر به فرد ظاهری زیادی دارد، گارد بزرگ جلو، کولر سقفی که یادآور کشندههای دهه ۸۰ میلادی ساخت آلمان است، لوگوی تیتان به جای ستاره بنز، لاستیکهای بزرگ کانتیننتال اندازه ۱۴۰.۰۰-۲۰، سه دیفرانسیل بودن آن (۶×۶) و قرار گرفتن در لیست کشندههای All Wheel Drive کشور، جداره شیشهای کابین خواب، ارتفاع قابل توجه کابین از شاسی، شاسی بزرگ و رنگ مشکی آن.
داخل کابین با برخورداری از کولر، بخاری و تختخواب کاناپهای از نسل NG بوده و سادگی و انضباط در آن موج میزند. همانطور که انتظار میرود تسلط راننده بر محیط اطراف فوقالعاده و تحسین برانگیز است.
در پشت کابین تجهیزات خاص کشندههای فوق سنگین تیتان قرار گرفتهاند. جفت اگزوزهای برافراشته که دو کانال هواکش نیز آنها را همراهی میکنند. تجهیزات خنککنندگی پیشرانه و مبدل هیدرولیکی گشتاور (کلاچ اتومات ZF) نیز در میان آنها نصب شده است. مخزن سوخت ۹۰۰ لیتری و یک اتاقک زرد زیبا روی شاسی، جلوه خاصی به این کشنده فوق سنگین تیتان بخشیده است.
هر چند بزرگترین کشندههای کشور از نوع دماغدار هستند، اما تیتان Z ۴۰۵۳ در مجموع از حیث طراحی ظاهری ارائه دهنده یک چهره مصمم است که برازنده قویترین کشنده کشور نیز هست. یک نمره خوب را نیز باید به طراحان مرسدس بنز داد. کشندههای تیتان به نوعی گونههای AMG خودروهای سنگین مرسدس بنز محسوب میشوند. تیتان بعد از ماک محبوبترین برند در دنیای کامیونهای فوق سنگین کشور به شمار میرود.
نیروی محرکه
همانطور که علاقهمندان به کامیونهای سنگین میدانند مرسدس بنز هیچگاه از پیشرانههای ۱۲ سیلندر ساخت خود در کشندهها و کامیونهای تولید سری خود استفاده نکرد. نمونههایی از این ۱۲ سیلندرهای خورجینی در کشندههای تیتان استفاده شده است. کشندههای تیتان موجود در کشور از دو گونه ۱۲ سیلندر پیشرانههای مرسدس بنز استفاده میبرند. یک ۱۲ سیلندر مدل OM۴۰۴LA به توان ۵۲۵ اسببخار و یک ۱۲ سیلندر مدل OM۴۲۴LA با ۵۳۰ اسببخار قدرت که معروفترین بوژی کشهای تیتان کشور مجهز به این پیشرانه هستند. بوژی کش تیتان مورد آزمایش نیز دارای پیشرانه OM۴۲۴LA با ۵۳۰ اسببخار توان خروجی است. بوژی کشهای تیتان که به پیشرانه OM۴۰۴LA با ارائه ۵۲۵ اسببخار توان خروجی مجهز هستند را باید به نوعی یک دستگاه Z ۴۰۵۲ بدانیم.
زمانی که برای اولین بار این کشندهها گام به جادههای کشور گذاشته بودند نوشته روی آفتابگیر بیرونی آنها چشم هر علاقهمندی را خیره به خود نگاه میداشت. نوشته V۱۲ ۵۳۰PS TURBO در دهه ۸۰ میلادی همان چیزی بود که علاقهمندان متعصب بنز را به هیجان میآورد.
پیشرانه OM۴۰۴ با قدرت ۵۲۵ اسببخار در یک بوژی کش ماک سکتهای و همچنین در بوژی کشهای تیتان Z ۴۰۴۲ شرکت صمدی-بختیاری نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
جعبه دنده بوژی کش تیتان Z ۴۰۵۳ ساخت ZF و ۱۶ سرعته است. یکی از ایرادهایی که به جعبه دندههای ۱۶ سرعته ZF از سوی علاقهمندان وارد بوده، حداکثر سرعت آن به نسبت جعبه دندههای ماک در سبکترین دنده است. هر چند این جعبه دنده در برابر جعبه دندههای فوقالعاده سنگین ماک از ضرایب سبکتری برخوردار است اما همین طیف وسیع محدوده نسبت دنده از مزایا و امتیاز ویژه آن است که کشنده را قادر میسازد در کنار محدوده وسیعتری از انتخاب نسبتهای مختلف دنده در صورت لزوم سرعت پیمایش بالاتری نیز داشته باشد. این در حالی است که بیشتر کشندههای فوق سنگین ماک قادر به پیمایش سرعتی بیش از ۴۰ کیلومتر در ساعت نیستند. به مانند بوژی کشهای مرسدس بنز ۳۸۵۰AS، تیتان Z ۴۰۵۳ نیز به مبدل گشتاور ساخت ZF از سری ۴۰۰ مجهز بوده تا تمام این قطعات سنگین و پرقدرت در انتها به دیفرانسیلهای سفارشی تیتان (دیفرانسیلهای ۸ پیچ مجهز به قفل کن – جفت کن) برسند. امروزه از مجموعه توربو کلاچ ساخت ویف در کنار مبدل گشتاور ساخت ZF در کشندههای غول پیکر تیتان استفاده میگردد.
وزن شاسی ۲۷ هزار کیلوگرم بوده ولی در جا به جاییهای مختلفی که از نزدیک شاهد آنها بودم برای کسب بهترین نتیجه، وزن شاسی این بوژی کش به حداقل ۴۰ تن رسیده و در بخشی از جا به جایی جکتهای ۲۰۰۰ تنی به بالای چهل تن سنگین میشد. تیتان Z ۴۰۵۳ نه تنها در زیر این بار سنگین روی شاسی خم به ابرو نمیآورد بلکه بهتر از هر زمانی به زیر خم گرفتن کوههای آهن مشغول میشود. سیستم تعلیق این بوژی کش از نوع شمش ۱۴ لایه است.
رکوردها
بوژی کش تیتان Z ۴۰۵۳ از معدود کشندههایی محسوب میشود که حتی متعصبترین طرفداران ماک نیز به توانایی و قابلیتهای بالای آن اعتقاد دارند. رقیب اصلی این کشنده نیز از برند ماک و مدل RD۸۲۲SX است، هر چند نمیتوان از سنگین بودن بوژی کشهای ماک DM۸۸۸SX به سادگی گذر کنیم اما چون ملاک نه از حیث مشخصات فنی بلکه ثبت رکورد در عمل است، در نهایت احترام به هواداران ماک اسم DM۸۸۸SX از لیست رقبای تیتان خط میخورد و نسل جوانتر و پر توانتر آن یعنی RD۸۲۲SX همچنان به عنوان قدرترین رقیب این بوژی کش آلمانی در میدان حاضر است. بوژی کش DM۸۸۸SX آبی رنگ با کابین سکتهای، مجهز به دیفرانسیلهای پلنتری و پیشرانههای V۸ ماک ۵۰۰ اسببخاری حجم بسیار بالایی از جا به جاییهای سنگین کشور را انجام داده است. رقیب اصلی بوژی کش تیتان یعنی بوژی کش ماک RD۸۲۲SX که به صورت دست دوم از کانادا خریداری شده با حمل یک نگله برج آمونیاک ۶۴۹ تنی از بندرعباس به مقصد پتروشیمی شیراز رکورد جدید و فوقالعاده ای را به نام خودش ثبت کرد اما در برابر جا به جایی محموله ۸۳۰ تنی در بندر امام خمینی توسط بوژی کش تیتان Z ۴۰۵۳ حرفی برای گفتن ندارد. نکته جالب برای علاقهمندان به کامیونهای سنگین این است که جا به جایی این محموله به دو شرکت از بزرگترین شرکتهای حمل و نقل کشور واگذار شد، یک شرکت با بوژی کش تیتان خود و دیگری با دو دستگاه بوژی کش ماک جهت حمل این محموله روی ۲۲ محور ساید بای ساید گلدهوفر قدم به میدان گذاشتند. در روز جا به جایی، ابتدا دو دستگاه بوژی کش ماک شانس خود را برای حرکت دادن این محموله فوق سنگین امتحان کردند که آزمونی نا موفق ثبت شد، لغزنده بودن سطح مسیر در این ناکامی بیتاثیر نبود. در ادامه، تیتان Z ۴۰۵۳ متصل به مال بند بوژی گلدهوفر و با مهارت آقای محمود دادخواه محموله ۸۳۰ تنی (بدون احتساب وزن بوژی و کشنده) تسلیم قدرت تیتان Z ۴۰۵۳ میشود.
سال گذشته نیز دو محموله ۹۸۰ تنی در عسلویه تسلیم توان و کیفیت این ابر کشنده شدند، در این جا به جایی از ۲ دستگاه کشنده تیتان استفاده شد و فقط در انتهای جا به جایی به جهت تنگی فضا، یک مسافت چند متری را یک دستگاه تیتان Z ۴۰۵۳ به تنهایی اقدام به جا به جایی محموله ۹۸۰ تنی کرد. تمام این رکوردها روی محبوبترین بوژی در کشور یعنی گلدهوفر آلمان در تیپ THP و مدلهای XL و SL به انجام رسیده است. گلدهوفر برای هر کدام از شرکتهای حمل و نقل کشورمان از یک رنگ خاص برای بوژیها استفاده کرده و هر علاقهمندی از فاصلههای دور نیز میتواند متوجه شود که این بوژی متعلق به کدام شرکت است. رنگ سبز وزین بار، رنگ آبی سنگین بار عادل فارس و ستی، نارنجی شرکت تهرانی و جوانمردی، قرمز ایران دنا و زرد بوژیهای وارد شده توسط آقای مرعی در اختیار وزین بار و حاج شکراله باقریان نیز است.
در مورد رکوردها: چندی پیش یک نگله بار ۷۰۰ تنی توسط بوژی کش ولوو FH۱۶ به همراهی یک دستگاه ماک DM و یک FH۱۶ دیگر جا به جا شد. عبور محموله ۶۵ متری از گردنه مبارک آباد توسط ماک سکتهای با یک صفحه گردان نیز در نوع خود رکورد محسوب میشود. تعدادی رکوردهای ۱۰۰۰ تنی را نیز در کشور داشتیم که به جهت عدم مستند بودن از پرداختن به آنها خودداری میکنیم. آیا به زودی شاهد شکستن رکورد تیتان Z ۴۰۵۳ خواهیم بود؟
نتیجه
بوژی کش تیتان Z ۴۰۵۳ حتی در میان سختترین هواداران ماک و ولوو نیز از احترام خاصی برخوردار است. از این بوژی کش شرکت صمدی-بختیاری نیز سه دستگاه سرمهای رنگ در اختیار دارد که چند سال قبل رکورد جا به جایی محموله ۷۳۰ تنی پروژه الفین دهم را به نام خود ثبت کردهاند. ظرفیت مجاز ترکیبی بوژی کش Z ۴۰۵۳ تیتان ۴۰۰ تن است.
در خاتمه از همکاری شرکت حمل و نقل وزین بار و آقای «عبدالعلی احمدپور» با «مجله ماشین» تشکر مینماییم امیدواریم با وجود ارزشمند بودن بوژی کش Z ۴۰۵۳ و اینکه از حیث کلاسیک بودن نیز یک کشنده قیمتی به شمار میرود اما بزودی شاهد ورود بوژی کشهای هزار تنی و مدرن تیتان از جمله مدل Z ۶۴ ۶۰۹ F به کشور و قویتر شدن ناوگان حمل و نقل فوق سنگین مان باشیم. صنعتی که از توانمندیهای بسیاری برخوردار بوده که در شمارههای گذشته «مجله ماشین» بخشی از تواناییهای این صنعت معرفی شد، خودکفایی در این صنعت سخت و خشن، باعث افتخار هر ایرانی است.